بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
امید، یادبودی در دفاع از حقوق بشر در ایران
یک سرگذشت

مولان عبدالله‌ خانی

درباره

سن: ۴۸
ملیت: ايران
مذهب: نامعلوم
وضعیت تأهل: مجرد

مورد

تاریخ کشته‌شدن: ۱۳ خرداد ۱۳۷۶
محل: خلکان، عراق
نحوه کشته‌شدن: اعدام فراقضایی با سلاح گرم
سن در زمان ارتکاب جرم انتسابی: ۴۸

ملاحظات

آقای عبدالله خانی فردی باهوش، بسیار فعال، امین، خودساخته، بسیار دقیق و راننده‌ای ماهر هم بود.

اطلاعات در خصوص قتل فراقضایی آقای مولان عبدالله خانی، فرزند رعنا و سواره احمدالله خان، از طریق مصاحبه با یکی از مسئولان حزب دموکرات کردستان ایران (۱۷ آذر ۱۴۰۰)، مصاحبه با دو نفر از هم‌حزبی‌های آقای عبدالله خانی (۲۵ آبان ۱۴۰۰) به دست آمده است. خبر این قتل همچنین در وبسایت «شهیدان» حزب دموکرات کردستان ایران (تاریخ تحقیق ۲۵ آبان ۱۴۰۰) و گزارش مرکز اسناد ایران، «پناهگاهی نیست» (شهریور ۱۳۸۷) منتشر شده است.

آقای عبدالله خانی، متولد ۱۳۲۸ در شهر سردشت استان کردستان ایران بود. (وبسایت شهیدان، ۲۵ آبان ۱۴۰۰) او ۴ برادر و ۲ خواهر داشت و مجرد بود. آقای عبدالله خانی در کودکی پدرش را از دست داد و تا مقطع ششم ابتدایی درس خوانده بود. (مصاحبه بنیاد ، ۲۵ آبان ۱۴۰۰)

به گفته افراد آشنا با آقای عبدالله خانی او «فردی باهوش، بسیار فعال، امین، خودساخته و بسیار دقیق» بود. (مصاحبه‌‌ی بنیاد ، ۲۵ آبان و ۱۷ آذر ۱۴۰۰)

آقای عبدالله خانی پیش از انقلاب اسلامی بهمن ۱۳۵۷ با پیشمرگه‌های کرد همکاری می‌کرد و مدتی بعد از انقلاب به حزب دموکرات کردستان ایران پیوست. او حدودا در سال ۱۳۵۹ ایران را ترک کرد و در کردستان عراق ساکن شد. (مصاحبه‌‌ی بنیاد ، ۲۵ آبان ۱۴۰۰) آقای عبدالله خانی راننده ماهری بود و به عنوان کادر درجه ۳ در کمیسیون مالی یا دارایی حزب دموکرات کردستان ایران، به عنوان راننده ماشین سنگین مسئولیت خرید آذوقه از شهرهای مختلف کردستان عراق، به خصوص سلیمانیه را به عهده داشت. (مصاحبه‌‌ی بنیاد ۲۵ آبان و ۱۷ آذر ۱۴۰۰)

حزب دموکرات کردستان ایران

حزب دموکرات کردستان ايران در سال ١٣٢۴ با هدف خودمختاری برای کردستان در شمال غربی ایران تأسیس شد.  پس از انقلاب اسلامی، اختلافات بین دولت جمهوری اسلامی شیعه و استان عمدتا سنی‌نشین کردستان در مورد حقوق و نقش اقلیتها در تدوین  قانون اساسی، تعیین مذهب شیعه به عنوان دین رسمی کشور و مخصوصا مساله خودمختاری کردستان، به درگیری‌هایی شدید و گاه مسلحانه بین سپاه پاسداران و پیشمرگان (قوای مسلح حزب دمکرات کردستان) انجامید. حزب دموکرات کردستان رفراندم ١٢ فروردین را تحریم کرد. آیت‌الله خمینی در روز ٢٨ مرداد ١٣۵٨ حزب دمکرات کردستان را «غیر رسمی و غیر قانونی» اعلام کرد و آن را «حزب شیطان» خواند. اعدام‌های دسته جمعی و نبرد سخت مسلحانه تا ماه‌ها در منطقه ادامه داشت. در طی ۴ سال بعد، حزب دمکرات قدرت خود را در ناحیه تا حد زیادی از دست داد.  چند تن از رهبران حزب دموکرات کردستان ترور شده‌اند. در سال ۱۳۸۵ و در پی اختلافات داخلی، حزب دموکرات دچار انشعاب شد و به دو تشکیلات «حزب دموکرات کردستان ایران»‌ و «حزب دموکرات کردستان»‌ تقسیم شد.

مرگ آقای مولان عبدالله خانی

آقای مولان عبدالله خانی در روز ۱۳ خرداد ۱۳۷۶ در حالی که با ماشین سنگین از شهر سلیمانیه به محل استقرار حزب دموکرات در شهر کویه سنجق می‌رفت، در منطقه خلکان، بین دوکان و کویه، توسط چند نفر مسلح به قتل رسید. (مرکز اسناد ایران، شهریور ۱۳۸۷؛ وبسایت شهیدان؛ مصاحبه‌‌ی بنیاد، ۲۵ آبان و ۱۷ آذر ۱۴۰۰)

آقای عبدالله خانی در حالی که با بار آذوقه از سلیمانیه به محل استقرار اعضای حزب کردستان ایران بازمی‌گشت، برای کمک به یک اتومبیل ظاهرا خراب توقف کرد، اما مورد حمله افراد مسلح قرار گرفت و کشته شد.

بر اساس تحقیقات حزب دموکرات کردستان ایران، آقای عبدالله خانی که در روز حادثه طبق معمول برای خرید آذوقه به شهر سلیمانیه رفته بود، برای کمک به یک اتومبیل ظاهرا خراب، در کنار جاده توقف کرد. (مصاحبه بنیاد، ۱۷ آذر ۱۴۰۰) در همین حال چند نفر مسلح به ماشین او نزدیک شده و به سمت سر او شلیک کردند. (مصاحبه‌‌ی، ۲۵ آبان ۱۴۰۰ و ۱۷ آذر ۱۴۰۰) حداقل یک گلوله از زیر چانه او وارد و از سرش خارج شده بود. (مصاحبه بنیاد، ۱۷ آذر ۱۴۰۰) طبق بررسی‌های حزب دموکرات، کارت شناسایی آقای عبدالله خانی، اسلحه و مقداری پول نقد همراه او ربوده شد. اطلاعات رسیده به حزب دموکرات کردستان ایران نشان می‌دهد که کارت شناسایی آقای عبدالله خانی به ماموران وزارت اطلاعات در ایران تحویل داده شد. (مصاحبه‌‌ی بنیاد، ۲۵ آبان ۱۴۰۰ و ۱۷ آذر ۱۴۰۰)

جنازه آقای عبدالله خانی در «گورستان شهیدان کویه» دفن شده است. (مصاحبه‌‌ی بنیاد، ۲۵ آبان ۱۴۰۰)

واکنش مسئولان

از واکنش مقامات و مسئولان درباره این قتل اطلاعی در دست نیست.

واکنش دولت اقلیم کردستان عراق

حزب دموکرات کردستان ایران گزارش قتل آقای عبدالله خانی را به پلیس سلیمانیه و سازمان آسایش، سازمان امنیتی کردستان عراق، دادند، اما تاکنون هیچ گونه پیگیری قضایی برای این قتل انجام نگرفته است. (مصاحبه‌‌ی بنیاد، ۲۵ آبان ۱۴۰۰)

واکنش خانواده

از واکنش خانواده‌ی آقای عبدالله خانی اطلاعی در دست نیست. 

تصحیح و یا تکمیل کنید