بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
امید، یادبودی در دفاع از حقوق بشر در ایران
یک سرگذشت

غیبان عبیداوی

درباره

سن: ۳۸
ملیت: ايران
مذهب: اسلام (سنی)
وضعیت تأهل: متاهل

مورد

تاریخ کشته‌شدن: ۱۰ آذر ۱۳۸۶
محل: اهواز، استان خوزستان، ايران
نحوه کشته‌شدن: مرگ در دوران بازداشت/زندان
اتهامات: اتهام نامعلوم

ملاحظات

آقای غیبان عبیداوی در یک شرکت تولید لبنیات در اهواز کار می‌کرد. بعد از دستگیری او در روز عید فطر٬ خانواده‌اش تا نزدیک به سه ماه از او بی‌خبر بودند. 

اطلاعات در مورد آقای غیبان عبیداوی از منابع مختلفی از جمله مصاحبه بنیاد عبدالرحمن برومند(بنیاد) با یکی از آشنایانش، از منابع مختلفی از جمله سازمان حقوق بشر اهواز (۹ دی ۱۳۸۶)، آژانس خبری اهواز (۱۲ دی ۱۳۸۶)، و  گزارش فعالین ایرانی دفاع از حقوق بشر در اروپا و امریکای شمالی (۱ بهمن ۱۳۸۶) گرفته شده است.

اطلاعات تکمیلی درباره  اعتراضات شهروندان عرب خوزستان از مصاحبه بنیاد عبدالرحمن برومند (بنیاد) با چند تن از شاهدان عینی اعتراضات، گزارش میلان کوتاری گزارشگر سازمان ملل در امور مسکن مناسب (۱فرودین ۱۳۸۵)، اطلاعیه ها و گزارش های سازمان عفو بین  الملل (۳۱ فروردین ۱۳۸۴، ۲۷ اردیبهشت ۱۳۸۵)، سازمان دیده بان حقوق بشر (۲۰ اردیبهشت ۱۳۸۴، ۲۶ بهمن ۱۳۸۵) و گزارش های متعدد سازمان حقوق بشر اهواز، آژانس خبری اهواز، خبرگزاریهای ایسنا، ایرنا،‌ وبسایت خبری از جمله بی بی سی وگویا نیوزجمع آوری شده است. 

آقای غیبان عبیدواری ۳۸ ساله، متاهل و دارای چهارفرزند بود. او کارگر یک شرکت تولید لبنیات در اهواز و ساکن شهر حمیدیه بود. 

شرح مختصری از اعتراضات خوزستان 

در روز  جمعه ٢٦ فروردین ١٣٨٤ و به دنبال انتشار نامه مورخه دوم مرداد ١٣٧٧ منسوب به محمد علی ابطحی، رئیس  دفتر رئیس جمهور وقت (خاتمی) که در آن به تغییر بافت جمعیتی اعراب خوزستان و تشویق کوچ غیربومیان به این منطقه و کاهش جمعیت عرب خوزستان به یک سوم کل جمعیت استان تاکید شده بود، تظاهراتی در اعتراض به این نامه نخست در شهر اهواز و سپس در شهرهای دیگری چون ماهشهر و حمیدیه آغاز شد و چندین روز ادامه یافت. اگرچه این نامه در روز شنبه ۲۷ فروردین رسما از سوی سخنگوی دولت تکذیب شد اما تظاهرات اعتراضی که به دعوت «کمیته هماهنگی برگزاری اعتراضات مردمی در اهواز» شروع شده بود، طی روزهای بعد به شکل گسترده ای ادامه پیدا کرد. در فراخوان برگزاری تظاهرات به عواملی چون « سیاست‌های دولت مرکزی در مصادره زمین‌های کشاورزان عرب به واسطه‌ طرح‌های مختلف نظیر توسعه نیشکر»، « افزایش حاشیه‌نشینی و همچنین نارضايی عميق در بين اعراب خوزسـتان از تلاش‌های حکومت برای محو هویت عربی» و آوارگی اعراب خوزستان اشاره شده بود.

تظاهرات اعتراضی که  ۲۶ فروردین ۱۳۸۴ از شلنگ آباد (دائره) یکی از محله های فقیر نشین اهواز شروع شد، به سرعت به مرکز شهر اهواز و شهرهای ماهشهر و حمیدیه گسترش یافت. اطلاعیه سازمان حقوق بشر اهواز مورخ ٢٦ فروردین به نقل از سازمان خبری اهواز نیوز و شاهدان عینی نوشت: "حدود سه هزار نفر از مردم عرب اهواز در خيابان و دايره کردوانی و هزاران نفر ديگر در مناطق شلنگ آباد، ملاشيه، عامری، کوت عبداله و چند منطقه ديگر شهر تجمع کرده و شروع به تظاهرات گسترده ولی مسالمت آميزی ميکنند. نيروهای امنيتی در مرحله اول به تظاهر کنندگان با گاز اشک آور حمله و متعاقباً بر روی تظاهر کنندگان در منطقه دائره و نيز در منطقه ملاشيه آتش مي گشايند." خشونت ماموران امنیتی و انتظامی در سرکوب تظاهر کنندگان به کشته شدن چند نفر از معترضان و مجروح شدن دهها تن از آنان انجامید. در پی کشته شدن معترضان، شدت و گستره اعتراضات افزایش یافت و معترضان در چندین شهر به مسدود کردن راههای ارتباطی، اشغال ادارات دولتی و پاسگاه‌های انتظامی اقدام کردند. این اعتراض‌ها تا ۱۰ روز در بسیاری از مناطق عرب نشین خوزستان ادامه داشت. تظاهرکنندگان خواستار عذرخواهی دولت از اعراب منطقه بودند. منابع دولتی تعداد کشته شدگان را به نقل از وزیر دفاع جمهوری اسلامی سه یا چهار نفر اعلام کردند ( ایسنا ۱۳۸۴/۱/۳۰). اما فعالان مدنی محلی تعداد کشته شدگان این حوادث را بین ۵۰ الی ۶۰ نفر اعلام کردند. این آمار از سوی عفو بین الملل  ۲۹ نفر، دیده بان حقوق بشر ۵۰ نفر و از سوی سازمان حقوق بشر اهواز ۱۶۰ نفر اعلام شده است. در این خشونت‌ها دهها تن دیگر نیز زخمی شدند. دادستانی عمومی و انقلاب اهواز از بازداشت و تشکیل پرونده برای ۴۴۷ نفر خبر داد (ایرنا ۱۳۸۴/۲/۵)،  اما منابع محلی تعداد بازداشت شدگان را بیش از ۱۲۰۰ نفر اعلام کردند. تعدادی از روشنفکران و رهبران قومی نیز جزو دستگیرشدگان بودند. این اعتراض‌ها اگر چه پس از ۱۰ روز فروکش کرد اما سلسله ای از حوادث از قبیل دستگیری‌های گسترده، بمب گذاری‌های متعدد، اعدام های پی در پی و اعتراض‌های مردمی در مناسبت‌های مختلف از جمله در سالگرد این واقعه ادامه یافت. 

تکرار اعتراضات در سال های آینده

تجمعات مسالمت آمیز از سوی شهروندان عرب خوزستان طی سالهای پس از واقعه ۲۶ فروردین ۱۳۸۴، در مناسبتهای مختلف از جمله در سالگرد اعتراضات، همواره مورد سرکوب شدید نیروهای حکومتی قرار گرفته است. همه ساله و در آستانه روز ۲۶ ماه فروردین، موج گسترده بازداشتها سراسر منطقه را فرا میگیرد. اینترنت قطع شده و وسایل ارتباطی دیگر نظیر تلفن به شدت از سوی نهادهای امنیتی کنترل می شود. حتی در برخی موارد گزارشهایی از مرگ های مشکوک از سوی منابع محلی ارایه شده است.

در۱۳ آبان ماه سال ۱۳۸۴ و پس از مراسم نماز عید فطر، شهروندان عرب اهواز دست به راهپیمایی مسالمت آمیز زدند. تظاهرکنندگان در مسیر خود به سمت لشگرآباد در برابر منزل خانواده هایی که فرزندانشان در اعتراضات فروردین ۱۳۸۴ کشته شده بودند بعنوان مراسم نوعید به سردادن شعارهای محلی و عربی پرداختند. در هنگام بازگشت، تعدادی زیادی از تظاهر کنندگان روی پل پنجم رودخانه کارون از دو سوی پل در محاصره نیروهای سپاهی و بسیجی و انتظامی قرار گرفتند. اقدام نیروهای انتظامی برای بازداشت و برخورد شدید با معترضانی که روی پل گرفتار شده بودند به شدت و گستره اعتراضات دامن زد. تعداد زیادی دستگیر شدند و برخی از تظاهر کنندگان از بیم بازداشت خود را به داخل رود کارون انداختند.

درعید فطر سال ۱۳۸۶ نیز پس از مراسم نماز عید فطر در روز ۲۱ مهرماه ۱۳۸۶، هزاران تن از شهروندان عرب با سردادن شعارها و سرودهای عربی و حماسی در شهر حمیدیه به تظاهرات مسالمت آمیز دست زدند. (سازمان حقوق بشر اهواز) این تظاهرات نیز با دخالت خشونت بار نیروهای انتظامی و امنیتی به مضروب شدن و بازداشت دهها تن از شهروندان عرب منطقه انجامید. گزارشی از کشته شدن معترضین در روز عید فطر نشده اما مدتی پس از اعتراضات جسد حداقل ۴ نفر از شهروندان از رودخانه کارون پیدا شد. بنابر گفته فعالان دستهای این اجساد با دستبندهای پلاستیکی بسته شده بود و آثاری از شکنجه بر روی بدن آنها نمایان بوده  است. (آژانس خبری اهواز) 

 دستگیری و بازداشت 

بنابر گفته یکی از آشنایانش به بنیاد، آقای عبیداوی برای اولین بار در جریان اعتراضات فروردین ۱۳۸۴ در شهرستان حمیدیه بازداشت شد و پس یک هفته آزاد شد.او بار دوم در راهپیمایی پس از نماز عید فطر در ۲۱ مهرماه ۱۳۸۶ توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد. پس از دستگیری هیچ اطلاعی از محل نگهداری و یا علت دستگیری به خانواده اش داده نشد. 

دادگاه 

اطلاعی درباره جلسه یا جلسات دادگاه در دست نیست. بنابر اطلاعات موجود هیچ دادگاهی برای آقای عبیداوی برگزار نشد. 

اتهامات 

از اتهامات عنوان شده علیه ایشان خبری در دست نیست. ایشان در تظاهرات روز عید فطر سال ۱۳۸۶ دستگیر شد. 

مدارک و شواهد 

در گزارش این اعدام نشانی از مدارک ارائه شده علیه متهم نیست. 

 دفاعیات 

برای بررسی اتهامات آقای عبیداوی دادگاهی تشکیل نشد و به او فرصتی برای دفاع از خود داده نشد. 

حکم 

بنا به اطلاعات موجود، حکم رسمی برای اعدام آقای غیبان عبیداوی صادر نشده است. خبر کشته شدن آقای عبیداوی در تاریخ ۱۶ آذر ۱۳۸۶ از سوی جبهه دمکراتیک مردمی اهواز اعلام شد. بنابر گفته یکی از آشنایانش به بنیاد، خانواده اش نزدیک به سه ماه از او بی خبر بودند. علی رغم مراجعات مکرر، خانواده اش نتوانستند از علت بازداشت یا محل نگهداری او باخبر شوند. در نهایت پس از گذشت نزدیک به سه ماه بی خبری، اداره اطلاعات اهواز طی تماس تلفنی  خبر کشته شدن او را به خانواده اش داد. پسر و برادر آقای عبیداوی از سوی ماموران امنیتی به سردخانه ای در شهر اهواز منتقل شده و جنازه آقای عبیدواری را مشاهده کردند در حالیکه بنابر گفته آنها اثرات شکنجه بر روی بدن او مشخص بود.

بنابر اطلاعات موجود ماموران امنیتی جنازه آقای عبیداوی را به خانواده اش تحویل ندادند و اجازه برگزاری مراسم خاکسپاری و سوگواری نیز به  آنها ندادند. آنها حتی محل دفن آقای عبیداوی را نیز به اطلاع خانواده اش نرساندند.

تصحیح و یا تکمیل کنید