بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
امید، یادبودی در دفاع از حقوق بشر در ایران
یک سرگذشت

منصور قدوشیم

درباره

سن: ۵۱
ملیت: ايران
مذهب: يهود
وضعیت تأهل: متاهل

مورد

تاریخ کشته‌شدن: ۲۹ شهریور ۱۳۶۰
محل: نجف آباد، استان اصفهان، ايران
نحوه کشته‌شدن: تيرباران
اتهامات: افساد فی‌الارض
سن در زمان ارتکاب جرم انتسابی: ۵۱

ملاحظات

آقای قدوشیم از کلیمیان اصفهان بود. با فوت پدرش کلاس ششم ترک تحصیل کرد و با دست فروشی نان آور خانواده شد. زندگیش کارش بود. می‌گفت: «مملکت به اندازه بچه‌هایم به من احتیاج دارد.»

خبر و اطلاعات در خصوص اعدام آقای منصور قدوشیم فرزند یحیی، از مصاحبه بنیاد عبدالرحمن برومند با یکی از نزدیکان وی به دست آمده است. همچنین خبر اعدام آقای قدوشیم به همراه سه نفر دیگر در روزنامه کیهان (۳۰ شهریور)، به همراه چهار نفر دیگر به نقل از اطلاعیه روابط عمومی دادستان کل انقلاب اسلامی در روزنامه جمهوری اسلامی (۳۰ شهریور ۱۳۶۰) و در روزنامه کیهان (۴ مهر ۱۳۶۰) انتشار یافت. (۷ آبان ١٣٩٨)

برای تکمیل این پرونده از حکم شعبه ٢ دادگاه عالی انقلاب اسلامی قم (۲۰شهریور ‍۱۳۶۰)، نامه‌‌ی مرکز اسناد انقلاب اسلامی ایران به دادستان انقلاب اسلامی شهرضا و نجف‌آباد (١٧ آبان ١٣۵٨)، نامه‌های آقای قدوشیم به اطرافیان‌اش از جمله وصیت‌‌نامه‌‌ او (۲۹ شهریور ۱۳۶۰)، روزنامه پیام ایران (۱۲مهر ۱۳۶۰)، ماهنامه خط صلح (۲ آذر ۱۳۹۲)، نامه آقای قدوشیم به رئیس شورای عالی قضائی وقت (١٠ آبان ١٣۵٩)، نامه‌ی آقای قدوشیم به استاندار اصفهان (۲۶ بهمن ۱۳۵۹)، نامه‌ی مرکز اسناد انقلاب اسلامی به دادستان انقلاب اسلامی شهرضا و نجف‌آباد (۱۷ آبان ۱۳۵۹)، رنجنامه همسر آقای قدوشیم و سایت چشم‌انداز شماره ٩١- گفتگو با سید محمدکاظم موسوی بجنوردی (اردیبهشت و خرداد ١٣٩۴) استفاده شده است.

آقای قدوشیم متولد ۱۳۰۹ در بندرانزلی، ساکن اصفهان و کلیمی مذهب بود. او متاهل و دارای ۱ پسر و ۲ دختر بود. آقای قدوشیم در کودکی پدرش را از دست داد و در کلاس ششم دبستان مجبور به ترک تحصیل و مشغول به کار شد. او با کار و سخت کوشی توانست در شهرک گلشهر از توابع اصفهان کارگاه کوچک نساجی به راه اندازد. در سال ١٣۴۶ این کارگاه به کارخانه‌ی بزرگ «پشمبافی میهن باف» تبدیل شد. او از سال ١٣۴٩ مسئولیت شرکت سهامی خاص ریسندگی و بافندگی نجف‌آباد را نیز به عهده گرفت. در این ٢ واحد صنعتی حدود ٢٠٠٠ کارگر مشغول به کار بودند و قسمتی از پارچه‌های کشور را تامین می‌کردند.

آقای قدوشیم سهامدار عمده و مدیرعامل این ٢ کارخانه بود. او عضو انجمن صنایع نساجی ایران بود.

به گفته همسر آقای قدوشیم، او فردی سخت‌کوش، متعهد، خانواده دوست، مردمدار، وطن‌دوست، مومن و خدمتگزار بود. «او شهرک کوچک گلشهر را به تنهائی تبدیل به یک شهر کرد. برای کارگران خانه ساخت. برای آموزش بچه‌های آنها مدرسه ساخت. هزینه ازدواج کارگران جوانی را که می‌خواستند ازدواج کنند، شخصا از جیب می‌پرداخت... مردم نجف‌آباد و گلشهر دائم او را دعا می‌کردند و خلاصه تبدیل شده بود به یک مرد محبوب جامعه...» (رنجنامه همسر آقای قدوشیم)

آقای قدوشیم حتی بعد از انقلاب نیز از طرف استاندار وقت اصفهان به عنوان مدیرعامل نمونه انتخاب شده بود. (سایت چشم‌انداز) او در تابستان و پاییز سال ۱۳۵۹ سه بار دستگیر شد. بار اول در تیر یا مرداد ماه ۱۳۵۹، ۸۰ روز در بازداشت ماند. به گفته همسرش«او را به اتهام یهودی بودن! به اتهام همکاری با صهیونیست به زندان افکندند...» (رنجنامه همسر آقای قدوشیم)

آقای قدوشیم هر بار بعد از دستگیری با فعالیت عده‌ای از دوستان و همکارانش و اعتراض کارگران‌ کارخانه‌هایش از زندان آزاد شد. اما مقامات محلی کارخانه‌های او را برای تحقیقات ضبط کرده و هیئت مدیره جدیدی برای اداره کردن امور مالی و اداری کارخانه‌ها تعیین کردند. آقای قدوشیم پس از آزادی برای پس گرفتن کارخانه‌هایش بسیار فعال بود. (رنجنامه همسر آقای قدوشیم)

دستگیری و بازداشت

آقای قدوشیم در نیمه دوم شهریور ۱۳۶۰ برای آخرین بار دستگیر شد. او در زندان نجف‌آباد زندانی بود. (پیام ایران، ۱۲ مهر ۱۳۶۰و ماهنامه خط صلح، ۲ آذر ۱۳۹۲)

دادگاه

دادگاه انقلاب اسلامی نجف آباد در ۵ جلسه به پرونده آقای قدوشیم رسیدگی کرد. (حکم شعبه ٢ دادگاه عالی انقلاب اسلامی، ۲۰ شهریور ۱۳۶۰) او وکیل نداشت. درباره جزئیات جلسات دادگاه و زمان برگزاری آن اطلاعاتی در دست نیست.

اتهامات

روابط عمومی دادستان کل انقلاب اسلامی اتهامات آقای قدوشیم را «جاسوسی»، «ارسال کمک‌های مالی به اسرائیل در جنگ اعراب و اسرائیل»، «تحکیم مبانی رژیم پهلوی»، «فروش اراضی به طور غیرقانونی»، «همکاری با ساواک»، «برنامه‌ریزی برای مقابله و سرکوبی روحانیون و مردم» و «ارتباط برقرار کردن با گروهک‌های آمریکایی و ضد‌انقلاب و قبول همکاری‌های مادی با آنها، سعی در فریب مامورین به منظور تطمیع و پرداخت رشوه» عنوان کرد. (روزنامه جمهوری اسلامی، ۳۰ شهریور ۱۳۶۰)

در شرایطی که حداقل تضمین‌های دادرسی رعایت نمی‌شود و متهمین از یک محاکمه منصفانه محرومند، صحت جرایمی که به آنها نسبت داده می‌شود مسلم و قطعی نیست. سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشر اشاره به گزارش‌هایی می‌کنند دال بر اینکه مقامات جمهوری اسلامی به مخالفین سیاسی خود اتهامات کاذبی نسبت داده است. شمار افرادی که بر اساس اینگونه اتهامات کاذب به اعدام محکوم شده‌اند معلوم نیست.

مدارک و شواهد

مدارک علیه آقای قدوشیم درباره «همکاری وی با صهیونیست و جاسوسی» دو صفحه از گزارشات ساواک است. یکی از این گزارشات مربوط به یک مهمانی است و اینکه او برای ارتش اسرائیل کمک مالی جمع کرده است. گزارش دیگر به تشکیل جلسه‌ای با دیگر کلیمیان برای حفاظت از کلیسای کلیمیان از طرف آقای قدوشیم مربوط است. (حکم شعبه ٢ دادگاه عالی انقلاب اسلامی، ۲۰ شهریور ۱۳۶۰)

چند سفر آقای قدوشیم به اسرائیل نیز یکی از شواهد علیه وی عنوان شد. (حکم شعبه ٢ دادگاه عالی انقلاب اسلامی- ۲۰ شهریور ۱۳۶۰)

دادگاه انقلاب اسلامی نجف آباد همچنین تشکیل مجالس جشن و سرور و تشویق کارگران در این جشن‌ها را به عنوان دلایل «سرسپردگی آقای قدوشیم به رژیم پهلوی» مطرح کرد که مورد تایید شعبه ٢ دادگاه عالی انقلاب اسلامی قم نیز قرار گرفت.

در پرونده‌ی آقای قدوشیم «شکایت افرادی» نیز قید شده است. اما اطلاع دقیقی در این باره در دست نیست.

در منابع رسمی مدارک و شواهد مرتبط با اتهامات آقای قدوشیم انتشار نیافت.

دفاعیات

آقای قدوشیم و خانواده‌ی وی اتهامات علیه او را قبول نکردند. آقای قدوشیم در نامه‌ی خود به رئیس شورای عالی قضایی دلیل فشار به خود را اقلیت مذهبی بودن خود مطرح کرد. (نامه آقای قدوشیم به رئیس شورای عالی قضایی) او از داشتن وکیل محروم بود.

شعبه ٢ دادگاه عالی انقلاب اسلامی قم پس از بررسی حکم دادگاه انقلاب اسلامی نجف‌آباد اتهامات«سرسپردگی او به طاغوت و رژیم طاغوتی و خود فروختگی به رژیم طاغوت» و «رد گزارشاتی از وضع کلیمیان» با ذکر این نکته که این اعمال گناه بزرگ هستند اما حکم را برای اعدام متهم و استرداد اموال، کافی ندانست. همچنین درباره یکی از شواهد علیه آقای قدوشیم که به مهمانی برای جمع‌آوری کمک مالی به نفع ارتش اسرائیل ارتباط داشت، نوشت «این‌که آیا متهم {آقای قدوشیم} کمک مالی هم کرده معلوم نیست.» این دادگاه تلاش آقای قدوشیم را برای حفاظت از اماکن مقدس کلیمیان در ایران و حتی مسافرت آقای قدوشیم به اسرائیل برای دیدن بستگان و و زیارت اماکن مقدس کلیمیان در آنجا را دلیل برای صهیونیست بودن یا جاسوس بودن وی ندانست و تاکید کرد «در حکم دادگاه انقلاب اسلامی نجف‌آباد علیه آقای قدوشیم مبنی بر ارتباط داشتن با صهیونیست و مخالفت با انقلاب و حکومت اسلامی حجت شرعی وجود ندارد.» (حکم شعبه ٢ دادگاه عالی انقلاب اسلامی، ۲۰ شهریور ۱۳۶۰)

حکم صادره دادگاه انقلاب اسلامی نجف‌آباد علیه آقای قدوشیم توسط شعبه ٢ دادگاه عالی انقلاب اسلامی قم در تاریخ ٢٠ شهریور ١٣۶٠‌ رد شده بود، اما دادگاه وی را از رای دادگاه عالی قم مطلع نکرده بود و در جواب او که منتظر جواب از دادگاه عالی بود، گفته شد که نیازی به تایید قم نیست. (حکم شعبه ٢ دادگاه عالی انقلاب اسلامی، ۲۰ شهریور ۱۳۶۰؛ وصیت نامه آقای قدوشیم به خانواده‌اش،‌۲۹ شهریور ۱۳۶۰)

یکی از اعضای هیئت مدیره انجمن کلیمیان در مصاحبه‌ای به پرونده آقای قدوشیم اشاره کرد. او گفت که با دادستان کل انقلاب اسلامی وقت درباره این پرونده حرف زده است و دادستان نیز آقای قدوشیم را بی گناه دانست و حکم آزادی او را از طریق فکس در روز ٢٩ شهریور ١٣۶٠ به زندان نجف‌آباد فرستاده است. (ماهنامه صلح)

 آقای قدوشیم بنا بر نامه مرکز اسناد انقلاب اسلامی ایران در تاریخ ١٧ آبان ١٣۵٨ به دادستان انقلاب اسلامی شهرضا و نجف‌آباد دارای هیچ سوء سابقه‌ای نبود.

خلاصه‌ای از ایرادهای حقوقی دادرسی آقای منصور قدوشیم

بر اساس مدارک موجود در بنیاد برومند از جمله رای دادگاه، آقای منصور قدوشیم به اتهام افساد فی الارض از طریق جاسوسی برای اسرائیل و همکاری با ساواک محکوم به اعدام شده است. پس از انقلاب سال 13۵7، سیستم قضایی ایران تحت تاثیر افکار ایدئولوژیک دچار دگرکونی های فراوانی شد. این دگرگونی‌ها باعث شد بسیاری از تضمین‌های موجود در قوانین برای دادرسی عادلانه حذف شوند. این امر به خصوص در دادگاه‌های انقلاب که به دستور رهبر ایران تشکیل شده و جایگاه قانونی نداشت بیشتر مشهود بود. قضات این دادگاه‌ها بیشتر از میان روحانیونی که وابسته به حکومت بوده و هیچ سابقه‌ای در امر قضا نداشتند انتخاب شدند. محاکمه در این دادگاه‌ها بر اساس مقررات شرعی انجام می‌شد و نام قاضی حاکم شرع بود. این وضعیت باعث می‌شد به خصوص در جرایم سیاسی و امنیتی اصول دادرسی عادلانه رعایت نشود. این پرونده نیز همانند هزاران پرونده دیگر قربانی چنین وضعیتی شده است. در این پرونده مشاهده می‌شود حاکم شرع متهم را در قالب محاربه و افساد فی الارض محاکمه کرده است در حالی که در قوانین آن زمان عنوان مجرمانه‌ای به نام محاربه وجود نداشته و قضات با استناد به متون شرعی چنین اتهامی را استخراج کرده‌اند. در متون شرعی نیز محاربه زمانی است که فرد به صورت گروهی با دست بردن به اسلحه امنیت عده کثیری از مردم را سلب کند. در این پرونده هیچ اثری از استفاده از اسلحه وجود ندارد و ضمنا اعمال متهمین به هیچ وجه باعث سلب کلی امنیت نشده است. یکی از اتهامات متهم پرونده جاسوسی برای اسرائیل قلمداد شده است حال آنکه جاسوسی زمانی محقق می‌شود که فرد اسناد طبقه‌بندی شده را به افراد فاقد صلاحیت واگذار کند. متهم این پرونده به هیچ وجه در موقعیتی نبوده است که به اسناد طبقه‌بندی شده دسترسی داشته باشد و بر اساس اطلاعات موجود دادگاه نیز چنین ادعایی نداشته است. از دیگر اتهامات متهم همکاری با ساواک اعلام شده است در صورتی که آقای قدوشیم هیچ پست لشکری و کشوری نداشته و ارتباطات شخصی ایشان با مامورین امنیتی نیز دلیلی بر همکاری نبوده است همچنان که دادگاه عالی انقلاب قم با رد تمام اتهامات وارده به ایشان از طرف دادگاه انقلاب نجف‌آباد، محکومیت قدوشیم را نقض کرده است. با این وجود مسئولان توجهی به رای دادگاه عالی نکرده و وی را اعدام کرده‌اند. این امر کاملا در تعارض با قوانین موجود بوده است. نقض حکم محکومیت آقای قدوشیم به این معنی بوده است که ایشان مجرم نیست و باید آزاد شود با این وجود شخصی که از طرف خود سیستم قضائی کشور بیگناه شناخته شده است اعدام شد. این امر مصداق بارز قتل عمد بوده است. به عبارتی مسئولانی که دستور اعدام ایشان را داده‌اند مرتکب جرم قتل عمد شده و لازم بوده مورد پیگرد قضائی قرار گیرند.

حکم

دادگاه انقلاب اسلامی نجف‌آباد آقای منصور قدوشیم را «مفسد فی الارض» شناخت و او را به اعدام و مصادره اموال وی و همسرش محکوم کرد. آقای قدوشیم به همراه چهار نفر دیگر در ۲۹ شهریور ۱۳۶۰ در نجف‌آباد اصفهان تیرباران شد.

شعبه دوم دادگاه عالی انقلاب اسلامی قم حکم آقای قدوشیم را در تاریخ ۲۰ شهریور ۱۳۶۰ رد کرده بود، اما به حکم این دادگاه توجه نشد.

پیکر آقای قدوشیم به خانواده او تحویل داده نشد. از او وصیت نامه‌ای مورخ ٢٩ شهریور ١٣۶٠ خطاب به خانواده‌اش به جا مانده است.

تصحیح و یا تکمیل کنید