بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
امید، یادبودی در دفاع از حقوق بشر در ایران
یک سرگذشت

سید امین صداقت‌پور

درباره

سن: ۱۷
ملیت: ايران
مذهب: احتمال قوی اسلام
وضعیت تأهل: مجرد

مورد

تاریخ کشته‌شدن: ۵ اردیبهشت ۱۳۹۸
محل: استان فارس، ايران، زندان مرکزی (عادل آباد)، شيراز
نحوه کشته‌شدن: حلق آویز
اتهامات: تجاوز; سرقت
سن در زمان ارتکاب جرم انتسابی: ۱۵

ملاحظات

۱۶ سالش هم نشده بود که دستگیر شد.

خبر اعدام آقای سید امین صداقت‌پور،‌ فرزند گل جان و سید حمید، و یکی از اقوامش، آقای مهدی سهرابی‌فر (قره چه)، توسط خبر جنوب (۷ اردیبهشت ۱۳۹۸)، سازمان عفو بین‌الملل (۹ اردیبهشت ۱۳۹۸)، سازمان حقوق بشر ایران (۸ اردیبهشت ۱۳۹۸) و رکنا (۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۸) منتشر شد. اطلاعات تکمیلی این پرونده از مصاحبه با یک فرد آشنا با آقای صداقت‌پور (۲۸ خرداد، ۷ و ۱۵ تیر ۱۳۹۸)، تحقیقات بنیاد عبدالرحمن برومند از جمله مکاتبه با سازمان عفو بین‌الملل (۹ اردیبهشت ۱۳۹۸)، خبر جنوب (۹ مرداد ۱۳۹۶، ۲۹ فروردین و ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸)، ایرنا (۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸) و سازمان حقوق بشر ایران (۱۰ و ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۸) به دست آمده است.

آقای صداقت‌پور ۲۱ مهر ۱۳۸۰ در شیراز به دنیا آمد. (سازمان حقوق بشر ایران، ۱۰ اردبیهشت ۹۸)

پرونده آقای صداقت‌پور به سرقت از چند خانه و آزار جنسی تعدادی زن در در محله کوشک میدان شیراز در سال ۱۳۹۶ مرتبط بود.

قوانین بین‌المللی بطور اکید استفاده از مجازات اعدام را برای افرادی که در هنگام ارتکاب جرم زیر ۱۸ سال سن بوده‌‌اند، ممنوع کرده است. ایران به عنوان یکی از کشورهای عضو میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و کنوانسیون حقوق کودک، متعهد است که افرادی را که در دوران کودکی مرتکب جرم شده‌‌اند اعدام نکند.

دستگیری و بازداشت

آقای صداقت‌پور اواخر خرداد ۱۳۹۶ توسط ماموران اداره آگاهی در شیراز دستگیر شد.

۱۷ خرداد ۱۳۹۶ ماموران اداره آگاهی با تماس زنی از ماجرای سرقت و تهدید به آزارجنسی با خبر شدند. در ادامه تحقیقات، این ماموران در جریان ثبت شکایت ۶ زن دیگر در ماه خرداد در محله کوشک میدان، یکی از محله‌های کارگری شیراز قرار گرفتند و متوجه شدند برخی از آنان مورد آزارجنسی نیز قرار گرفته بودند. حدود دو هفته بعد، ماموران اداره آگاهی از طریق چهره‌نگاری و سایر تحقیقات موفق به شناسایی دو سارق شدند و آن‌ها را به فاصله کوتاهی از یکدیگر دستگیر کردند. (خبر جنوب، ۲۹ فروردین و ۷ اردیبهشت ۹۸) به گفته یک فرد آشنا با آقای صداقت‌پور، این پرونده متهم سومی هم داشت. به گفته این فرد آقای صداقت‌پور و هم‌پرونده‌ای‌اش توسط این فرد به آگاهی معرفی شدند. (مصاحبه بنیاد، ۷ تیر ۹۸)

او دو ماه در اداره آگاهی نگهداری شد و در این مدت نه به وکیل و نه به خانواده‌اش دسترسی داشت. خانواده‌اش گفته‌اند که در این مدت شکنجه هم شده بود.

روزنامه خبرجنوب در خبری دیگر سن این افراد را ۱۶ سال بیان کرده بود. (خبر جنوب، ۲۹ فروردین ۱۳۹۸) اما مدارک منتشر شده توسط سازمان حقوق بشر ایران نشان می‌دهد که آقای صداقت‌پور و هم‌پرونده‌ای‌اش در زمان دستگیری هنوز ۱۶ ساله نشده بودند. (سازمان حقوق بشر ایران، ۱۷ اردیبهشت ۹۸)

آقای صداقت‌پور تا دو ماه در اداره آگاهی شیراز نگهداری شد و به گفته نزدیکانش مورد شکنجه قرار گرفت. او سپس به کانون اصلاح و تربیت شیراز منتقل شد و تا اردیبهشت ۹۸ در آن‌جا ماند. آقای صداقت‌پور و هم پرونده‌ای‌اش در روز ۴ اردیبهشت ۹۸، بدون آن  که دلیلش را بداند، به زندان عادل‌آباد شیراز منتقل شد. او در آن روز با خانواده‌اش در این زندان دیدار کرد. (سازمان عفو بین‌الملل)

دادگاه

شعبه ۱۷ بازپرسی دادسرای جنایی شیراز تشکیل پرونده آقای صداقت‌پور را بر عهده داشت. (خبر جنوب، ۹ مرداد ۹۶) پرونده او سپس در دادگاه عمومی شیراز رسیدگی شد. (سازمان حقوق بشر ایران، ۱۰ اردیبهشت ۹۸) او در دادگاه وکیل داشت.

درباره جلسه یا جلسات دادگاه آقای صداقت‌پور جزییات بیشتری در دست نیست.

اتهامات

اتهام آقای صداقت‌پور «تجاوز در حین سرقت» عنوان شد. (سازمان حقوق بشر ایران، ۱۰ اردیبهشت ۹۸) او و هم‌پرونده‌ای‌اش به «سرقت از ۷ خانه و مزاحمت برای زنان» متهم شدند. (خبر جنوب، ۷ اردیبهشت ۹۸)

سخنگوی قوه قضاییه بدون اشاره به نام آقای صداقت‌پور و هم‌پرونده‌ای او از «اتهامات سنگین» یعنی «سرقت مسلحانه، تجاوز به عنف، آدم‌ربایی و اعمال و جنایات خشن متعدد» نام برده است. این مقام حکومتی به همین دلیل معتقد است او و هم‌پرونده‌ای‌اش در هنگام دستگیری نوجوان نبوده‌اند. (ایرنا) به گفته فرد آشنا با آقای سهرابی‌فر، آقای صداقت‌پور و هم‌پرونده‌ای‌اش به «محاربه» نیز متهم شدند. (مصاحبه بنیاد، ۷ تیر ۹۸)‌

در شرایطی که حداقل تضمین‌های دادرسی رعایت نمی شود و متهمان از یک محاکمه منصفانه محرومند، صحت جرایمی که به آنها نسبت داده می شود مسلم و قطعی نیست. سازمان‌های بین المللی حقوق بشر به گزارش‌هایی اشاره می کنند مبنی بر اینکه مقامات جمهوری اسلامی ایران، در برخی موارد اتهامات کاذبی از قبیل قاچاق مواد مخدر یا ارتکاب جرائم عمومی و جنسی را به مخالفان خود (از جمله فعالان سیاسی، مدنی، صنفی و یا اقلیت‌های قومی و مذهبی) نسبت داده و آنان را همراه با محکومان عادی دیگر اعدام می کنند. هر سال صدها نفر در دادگاه‌های ایران به اعدام محکوم می‌شوند اما شمار افرادی که بر اساس اینگونه اتهامات کاذب به اعدام محکوم شده‌اند معلوم نیست.

مدارک و شواهد

مدارک علیه آقای صداقت‌پور شهادت شاکیان پرونده که منجر به چهره‌نگاری از متهم شد و همچنین  اعتراف او و هم‌پرونده‌ای‌اش در جلسات بازپرسی ذکر شد. (خبر جنوب، ۷ اردیبهشت ۹۸) به گفته فرد آشنا با آقای سهرابی‌فر اعتراف او و هم‌پرونده‌ای‌اش تحت شکنجه انجام شده است. به گفته این فرد بعضی از شاکیان در زمانی که او در بازداشتگاه بود، درباره موضوعات دیگر از او و هم‌پرونده‌ای‌اش شکایت کردند. (مصاحبه بنیاد، ‌۷ تیر ۹۸)

از سایر مدارک و شواهد علیه او اطلاعی در دست نیست.

سازمانهای بین المللی حقوق بشر بارها دولت جمهوری اسلامی ایران را به خاطر اعمال سیستماتیک شکنجه‌های شدید و استفاده از سلولهای انفرادی جهت گرفتن اعتراف از زندانیان محکوم کرده‌اند و صحت اعترافاتی که تحت فشار از متهمان گرفته شده است را مورد پرسش قرار داده‌اند.

دفاعیات

به گفته نزدیکان آقای صداقت‌پور رشد عقلی او توسط پزشکی قانونی تایید نشده بود. (سازمان حقوق بشر ایران، ۱۰ اردیبهشت ۹۸)

آقای صداقت‌پور در دادگاه به وکیل دسترسی داشت.

از دفاعیات آقای صداقت‌پور و وکیل‌اش در جلسه یا جلسات دادگاه اطلاعی در دست نیست.

خلاصه‌ای از ایرادات حقوقی دادرسی آقای صداقت پور

سید امین صداقت پور به هنگام وقوع حادثه حدود شانزده سال شمسی سن داشته است با این وجود از آنجا که سن مسئولیت کیفری در حقوق ایران سن بلوغ بر اساس تاریخ قمری قلمداد شده، ایشان از لحاظ حقوقی بالغ و دارای مسئولیت کیفری بوده است. گرچه سن مسئولیت کیفری در حقوق ایران سن بلوغ است و آقای صداقت پور به هنگام ارتکاب جرم بالغ بوده است اما با تغییر قانون مجازات اسلامی در سال 92 امکان رهایی نوجوانان کمتر از 18 سال از مجازات اعدام پیش بینی شد. بر اساس ماده 91 این قانون: «در جرائم موجب حد يا قصاص هرگاه افراد بالغ كمتر از هجده سال، ماهيت جرم انجام‌شده و يا حرمت آن را درک نکنند و يا در رشد و کمال عقل آنان شبهه وجود داشته باشد، حسب مورد با توجه به سن آنها به مجازات‌هاي پيش‌بيني شده در اين فصل محکوم مي‌شوند.دادگاه براي تشخيص رشد و کمال عقل مي‌تواند نظر پزشکي قانوني را استعلام يا از هر طريق ديگر که مقتضی بداند، استفاده کند.» در مورد اینکه مقامات قضایی اقدامات لازم جهت تشخیص رشد عقلی را انجام داده اند یا نه اطلاعاتی در دست نیست لکن به هر حال این ظرفیت قانونی برای آقای صداقت پور برای رهایی از اعدام وجود داشت.

بر اساس اطلاعات موجود آقای صداقت پور به اتهام «محاربه» یا «افساد فی الأرض» محاکمه و به اعدام محکوم شده است. در این جرایم سلب آسایش عمومی و جنبه گستردگی آن حایز اهمیت است. با فرض اینکه اقای صداقت پور افعال ادعا شده را انجام داده است هم نمی توان گفت عمل ایشان شامل «محاربه» یا «افساد فی الأرض» بوده است. به نظر می‌رسد با توجه به گستردگی شمول «محاربه» یا «افساد فی الأرض» و آسان تر بودن اثبات آن، دادسرا و دادگاه رسیدگی کننده برای راحت‌تر محکوم کردن آنان از این عنوان مجرمانه استفاده کرده‌اند.

بر اساس اطلاعات موجود متهم حداقل در بخشی از مرحله تحقیقات مقدماتی وکیل نداشته است. این در حالی است که بر اساس تبصره دو ماده 190 قانون آیین دادرسی کیفری: «در جرایمی که مجازات آن سلب حیات یا حبس ابد است، چنانچه متهم اقدام به معرفی وکیل در مرحله تحقیقات مقدماتی ننماید، بازپرس برای وی وکیل تسخیری انتخاب می‌کند.» با توجه به اینکه مجازات اتهام انتسابی یه متهم اعدام بوده است، عدم تعیین وکیل تسخیری در بخشی از تحقیقات مقدماتی در اعتبار این تحقیقات تردید جدی وارد کرده است.

حکم

آقای سید امین صداقت‌پور و هم‌پرونده‌ای اش، آقای مهدی سهرابی‌فر (قره‌ چه)، توسط دادگاه عمومی شیراز به اعدام و شلاق محکوم شدند. این حکم توسط دیوان عالی کشور تایید شد. (سازمان حقوق بشر ایران، ۱۰ اردیبهشت ۹۸)

آقای سید امین صداقت‌پور و هم‌پرونده‌ای اش، همراه با دو نفر دیگر در روز ۵ اردیبهشت ۱۳۹۸ در زندان عادل آباد شیراز به دار آویخته شد.

خانواده آقای صداقت‌پور از روی آثار روی جنازه او متوجه شدند که حکم شلاق قبل از اعدام اجرا شده بود. (سازمان عفو بین‌الملل)

حکم اعدام آقای صداقت‌پور یک بار در دیوان عالی کشور نقض شده بود. (رکنا، ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۸؛ سازمان حقوق بشر ایران،‌۱۰ اردیبهشت ۹۸)

خانواده و وکیل‌ آقای سهرابی‌فر از اجرای حکم‌ اعدام خبر نداشتند. آنها پس از اعدام  از طرف پزشکی قانونی برای تحویل گرفتن جسد فراخوانده‌ شدند. (سازمان عفو بین‌الملل؛ سازمان حقوق بشر ایران، ۱۰ اردیبهشت ۹۸)

تصحیح و یا تکمیل کنید