بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
امید، یادبودی در دفاع از حقوق بشر در ایران
یک سرگذشت

علی حجت کاشانی

درباره

ملیت: ايران
مذهب: اسلام
وضعیت تأهل: متاهل

مورد

تاریخ کشته‌شدن: ۲۲ فروردین ۱۳۵۸
محل: زندان قصر، تهران، استان تهران، ايران
نحوه کشته‌شدن: تيرباران
اتهامات: خيانت; مفسد فی‌الارض

ملاحظات

اطلاعات مربوط به اعدام سپهبد علی حجت کاشانی از دو فرم الکترونیکی که به وسیله ی نزدیکان آقای کاشانی به بنیاد عبدالرحمن برومند فرستاده شده است، روزنامه ی کیهان مورخ ۲۲ فروردین ۱۳۵۸ ، فرم الکترونیکی دیگری در مورد آقای حسن پاکروان که همراه با آقای کاشانی محاکمه شد، خاطرات آیت الله خلخالی: اولین حاکم شرع پس از انقلاب (چاپ بهار ۱۳۸۰) به دست آمده است. اسم آقای کاشانی در لیست افرادی که به وسیله ی آیت الله خلخال اعدام شده اند، در این کتاب آمده است.

آقای کاشانی در روستای دیزل آباد نیشابور واقع در استان خراسان در خانواده ای مذهبی متولد شد. پدر و جد وی افراد مورد احترام مذهبی در خراسان بودند. وی رییس سازمان تربیت بدنی و معاون نخست وزیر در زمان هویدا بود. در زمان ریاست ایشان بر سازمان تربیت بدنی، ورزشگاه آزادی و دهکده ی المپیک ساخته شدند. او دارای مدرک دکترا از یکی از دانشگاه های ایالات متحده بود (فرم الکترونیکی بنیاد برومند، کیهان).

دستگیری و بازداشت

اطلاعی در مورد جزئیات دستگیری و بازداشت آقای کاشانی در دست نیست.

دادگاه

دادگاه انقلاب اسلامی تهران به ریاست آیت الله خلخالی آقای کاشانی را به همراه ۱۰ تن دیگر محاکمه کرد. روزنامه ی کیهان گزارش مفصلی از جریان دادگاه ایشان داده است که نکاتی چند در آن سبب ایجاد شبهاتی در عادلانه بودن دادرسی و بیطرفی قاضی طی دادگاه آقای کاشانی می شود. مثلا در جایی خطاب به آقای کاشانی گفت: «ژست گرفتن شما به خیال خودتان می تواند دادگاه انقلابی را یا تماشاگران تحت تاثیر قرار دهد. در واقع دادگاه نیست که شما را محاکمه می کند بلکه ۳۶ ملیون ایرانی خون داده اند شما را محاکمه کرده...حالا جنبه ی انسانی به خود می گیری و احساساتی صحبت می کنی. اگر حرف حسابی داشته باشی، ما به حرف شما گوش می دهیم. ما از طرف امام و ملت ایران مبعوثیم که حق را به حق دار بدهیم.» بعلاوه در این دادگاه اصل برائت که از حقوق اولیه متهم است، رعایت نمی شد مثلا در جایی رییس دادگاه به صراحت اعلام می کند: « تو به عنوان یک مجرم در دادگاه محاکمه می شوی نه به عنوان یک متهم.» (کیهان) روزنامه ی کیهان گزارش می دهد که دادگاه از نخستین ساعات بامداد ۲۱ فروردین شروع شده و در ساعت ۱۲شب خاتمه می یابد. در این گزارش روشن نیست که دادگاه چقدر از وقت خود را صرف محاکمه آقای کاشانی کرده است. بنا به اطلاعات فرم الکترونیکی ای که در مورد آقای حسن پاکروان، یکی از متهمین که همراه با آقای کاشانی محاکمه شد توضیح می دهد که دادگاه برای ایشان صرفا ۱۵ دقیقه طول کشیده است.

اتهامات

اتهامات آقای کاشانی به صورت فردی گزارش نشده است اما مطابق خبر کیهان اتهام همگی ۱۱ تنی که با آقای کاشانی محاکمه شدند «افساد فی الارض» و «خیانت» بوده است.

به نظر می رسد یکی از اتهامات آقای کاشانی همکاری با رژیم شاه به طور اعم بوده است. قاضی دادگاه خطاب به ایشان گفت:« شما یکی از سردمداران رژیم گذشته بودید که جوان ها را به انحطاط کشاندید. » (کیهان)

از دیگر اتهاماتی که قاضی به آقای کاشانی وارد کرد، در ارتباط با ریاستش بر سازمان جوانان و برگزاری مراسم برای المپیک بود: « به یاد می آورید آن وقت ها که قدرت در دست شماها بود و با برگزاری برنامه های نمایشی المپیک ها و غیره و غیره جوانان را به منجلاب فساد می کشاندید در حالی که وظیفه ی شما این بود که جوان های ما را به صورت سالم پرورش بدهید.» (کیهان) قاضی توضیح بیشتری در مورد این اتهام نداد.

عکس العمل آقای کاشانی به کشته شدن دو تن از افراد خانواده اش از دیگر موارد اتهامی وی در دادگاه بود. از وی مرتبا در مورد روابط شخصیش با آقای بهمن عدل و همسرشان خانم کاترین عدل پرسیده می شد. این دو از مخالفین رژیم شاه بودند و در دهه ی پنجاه در یک درگیری با نیروهای انتظامی کشته شدند. رییس دادگاه از آقای کاشانی می پرسید که چرا در روزنامه ها علیه آن دو صحبت کرده و ایشان را «عاق» نموده است (کیهان).

آیت الله خلخالی، که ریاست دادگاه آقای کاشانی را به عهده داشت، در خاطرات خود وی را مسئول کشته شدن افراد خانواده خود می داند. آیت الله خلخالی هم چنین در جای دیگری می گوید: «او به دستور شاه ایران و مراکش، به جنگ جبهه ی آزادی بخش پولیساریو رفته بود و به مدت دو سال در آن جا مردم محروم صحرا را می کشت.» (خاطرات آیت الله خلخالی، صفحات ۳۹۶ و ۳۹۷) در گزارش کیهان از دادگاه، اشاره ای به رفتن آقای کاشانی به مراکش نشده است.

مدارک و شواهد

در گزارش این اعدام نشانی از مدارک ارائه شده علیه متهم نیست.

دفاعیات

در گزارش دادگاه آقای کاشانی نشانی حضور وکیل مدافع، مدارکی که له متهم اظهار شده باشند و یا احضار شهود به نفع متهم نیست. آیت الله خلخالی در خاطرات خود در مورد محاکمه محکومین بدون وکیل مدافع می نویسد: «در مورد این که ما چرا اجازه نمی دهیم مجرمین وکیل انتخاب کنند باید بگوییم ما در قوانین شرع و الگوی اسلامی نداریم که کسی بتواند برای خود وکیل انتخاب کند، مگر این که لال باشد و کسانی که که ما محاکمه می کنیم لال نیستند و عقلشان هم می رسد که جواب ما را بدهند...» (خاطرات آیت الله خلخالی، صفحه ی ۷۸)

آقای کاشانی در مورد روابط خانوادگی خود با مرحوم عدل و همسرش گفت که آن ها را «عاق» نکرده، بلکه به آن ها کمک کرده و به همسر مرحوم عدل مبالغی داده است. وی افزود که وی و مرحوم عدل به هم علاقه داشته اند و مرحوم عدل با ایشان رفت و آمد می کرده است و هیچ گاه آقای عدل در مورد عقایدشان با وی صحبت نکرده اند. او هم چنین افزود: «من دو جوانم را از دست داده ام... من داغدیده ام به تمام معنا.» (کیهان)

حکم

دادگاه انقلاب اسلامی تهران آقای کاشانی را گناهکار دانسته، و بعد از اتمام دادگاه حکم اعدام وی و ۱۰ تن دیگر را صادر کرد. حکم بلافاصله پس از ابلاغ به متهمین، در ساعت ۲ بامداد ۲۲ فروردین به اجرا در آمد (کیهان) بنا به اطلاعات موجود، این اعدام ها در محوطه ی زندان قصر تهران صورت گرفته و خانواده های محکومین اجازه ی ملاقات با آن ها را قبل از اعدام نداشته اند. (فرم الکترونیکی بنیاد برومند در مورد آقای پاکراوان)

تصحیح و یا تکمیل کنید