بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
امید، یادبودی در دفاع از حقوق بشر در ایران
یک سرگذشت

کاظم بدخشانیان

درباره

ملیت: ايران
مذهب: نامعلوم
وضعیت تأهل: نامعلوم

مورد

تاریخ کشته‌شدن: ۱ دی ۱۳۶۰
محل: تهران، استان تهران، ايران
نحوه کشته‌شدن: تيرباران
اتهامات: توطئه برای براندازی جمهوری اسلامی; طرفداری از گروه‌های چريکی مخالف نظام; جرم ضد انقلاب نامشخص; اقدام عليه امنيت ملی; افساد فی‌الارض; محاربه با خدا

ملاحظات

خبر اعدام آقای کاظم بدخشانیان فرزند اسدالله و ١٦ نفر دیگر، سه شنبه ١ دی ماه ١٣٦٠ در روزنامه کیهان به چاپ رسید. اسامی و جرائم متهمین از سوی دادستانی انقلاب ارتش در اختیار رسانه‌های خبری قرار گرفت. اطلاعات تکمیلی از کیفرخواست چهار متهم دیگر (که در رابطه با کوتای نوژه محاکمه شده بودند) اتخاذ شده است. این کیفر خواست در روزنامه جمهوری اسلامی و انقلاب اسلامی مورخ ٢٩ تیر ١٣٥٩ منتشر شد.

طبق اطلاعات موجود، طراحان کودتای نوژه از اعضای حزب ایران (سوسیال دموکرات از احزاب تشکیل دهنده جبهه ملی) و ارتش بودند که نگران از زمامداری روحانیت و معتقد به جدایی دین از دولت بودند. اساس طرح کودتا این بود که خلبانان نیروی هوایی از پایگاه نوژه در همدان پرواز کنند و چند هدف نظامی و خانه آیت‌الله خمینی در جماران را بمباران کنند. تیم دیگری مسئولیت داشت که ساختمان رادیو و تلویزیون در تهران را تحت کنترل خود درآورد و خبر و دلایل کودتا را به اطلاع مردم برساند. گروهی از عشایر بختیاری نیز در این کودتا شرکت داشتند. طرح کودتای نوژه چند ساعت قبل از رسیدن به مرحله اجرا لو رفت.

در تاریخ ١٨ تیر ١٣٥٩، مقامات جمهوری اسلامی اعلام کردند که یک شبکه متشکل از افراد نظامی و غیرنظامی که قصد براندازی جمهوری اسلامی از طریق کودتا را داشته کشف و خنثی شده است. دو ماه بعد، سازمان نقاب طی اطلاعیه‌ای مسئولیت اقدام به "قیام" را پذیرفت. این سازمان تأکید نمود که "راه مصدق راه مردم و بختیار پیشوای راستین آن است"؛ و اعلام نمود: "ما قیام کرده‌ایم تا به این فتنه [رژیم جمهوری اسلامی] پایان دهیم و تصدی امور مملکتمان را به پیرو وفادار مصدق، شاپور بختیار، واگذاریم" (ایران: در دفاع از حقوق بشر، سازمان مقاومت ملی ایران، پاریس ١٩٨٣).

پس از کشف این برنامه کودتا، بیش از ٦٠ نفر نظامی و غیرنظامی در شهرهای مختلف ایران ظرف مدت یک ماه به جوخه‌های اعدام سپرده شدند. اکثر نظامیان این گروه هنوزمشمول پاکسازی پس از سقوط نظام شاهنشاهی نشده و در ارتش مشغول خدمت بودند. اعدامهای مربوط به نوژه در ماهها و سالهای بعد ادامه داشت و لااقل دویست نفر در این رابطه اعدام شدند. نورالدین کیانوری، رهبر حزب توده، در مقاله‌ای (۹ اردیبهشت ۱۳۷۸، وبسایت راه توده) یادآوری کرد که کودتای نوژه توسط سازمان نظامی آن حزب، که با مقامات جمهوری اسلامی همکاری می‌کرد، کشف و "خنثی" شد.

دستگیری و بازداشت

اطلاعی در مورد جزئیات دستگیری و بازداشت این متهم در دست نیست.

دادگاه

آقای کاظم بدخشانیان در دادگاه انقلاب اسلامی ارتش تهران محاکمه شد، اما اطلاعی درباره جلسه یا جلسات دادگاه در دست نیست.

اتهامات

اتهامات آقای کاظم بدخشانیان "با صیرفی و فروغی که از اعضای شورای نظامی سلطنت طلبان بوده‌اند، تماس نزدیک داشته. وی همچنین شوهر خواهر خود را به شخصی به نام محمود رمضانی معرفی کرد، تا در شبکه براندازی فعالیت کند. وی به علت شدت علاقه به رژیم سلطنتی، صدای رضا پهلوی را از رادیو ضبط و تکثیر می‌کرد. نامبرده از هیچگونه همکاری با شبکه براندازی دریغ نکرده است" ذکرشده است.

کیفرخواست برخی دیگر از شرکت کنندگان در طرح همین کودتا آمده است: "وابستگان رژیم پلید نظام پوسیده و ارتجاعی شاهی و امپریالیسم خونخوار و جهانخوار آمریکا و دست نشاندگان آن [می‌خواستند برای ملت ایران] «سوسیال دموکراسی آمریکایی» را به ارمغان بیاورند و... بعد از دو سال اختناق مطلق و حکومت نظامی، سلطنتی را به رفراندوم بگذارند…"

در این کیفرخواست تاکید شده که "این توطئه یک واقعه مجرد نیست که از آن بتوان در سطور یک کیفر خواست سخن گفت و این توطئه‌گران را نمی‌توان متهمین عادی یک دادگاه تلقی کرد، اینان مجرمینی هستند که حقیقت و شرافت و عزت بازیافته یک امت از بند رسته را به مسخره گرفته‌اند. با توجه به مراتب فوق و با امعان نظر به آیات کریمه قرآن در مورد مجازات «باغی» بر حکومت اسلامی صدور حکم شرعی مورد استدعاست."

در شرایطی که حداقل تضمینهای دادرسی رعایت نمی‌شود و متهمین از یک محاکمه منصفانه محرومند، صحت جرایمی که به آنها نسبت داده می‌شود مسلم و قطعی نیست.

مدارک و شواهد

در گزارش این اعدام نشانی از مدارک ارائه شده علیه متهم نیست.

دفاعیات

از دفاعیات متهم اطلاعی در دست نیست.

حکم

به حکم دادگاه انقلاب اسلامی ارتش تهران، آقای کاظم بدخشانیان "مفسد فی‌الارض و محارب با خدا" شناخته شد و به اعدام محکوم گردید. حکم صادره دوشنبه ٣٠ آذر ماه ١٣٦٠ در تهران به مرحله اجرا گذاشته شد و وی تیرباران شد. از جزئیات بیشتر این حکم اعدام اطلاعی دردست نیست.

تصحیح و یا تکمیل کنید