بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
امید، یادبودی در دفاع از حقوق بشر در ایران
یک سرگذشت

محمد علی آسان گشا

درباره

ملیت: ايران
مذهب: احتمال قوی اسلام
وضعیت تأهل: نامعلوم

مورد

تاریخ کشته‌شدن: ۹ مرداد ۱۳۵۹
محل: زندان اوين، تهران، استان تهران، ايران
نحوه کشته‌شدن: تيرباران
اتهامات: توطئه برای براندازی جمهوری اسلامی

ملاحظات

خبر اعدام آقای محمدعلی آسان گشا و ١٠ نفر دیگر در روزنامه جمهوری اسلامی مورخ ٩ مرداد ١٣۵٩ به چاپ رسید. پرونده این فرد در ارتباط با طرح کودتای نافرجام معروف به نوژه بود.

در تاریخ ١۶ تیر ١٣۵٩، مقامات جمهوری اسلامی اعلام کردند که یک شبکه متشکل از افراد نظامی و غیرنظامی که قصد براندازی جمهوری اسلامی از طریق کودتا را داشته کشف و خنثی شده است. متعاقبا، بیش از ٦٠ نفر نظامی و غیرنظامی در شهرهای مختلف ایران ظرف مدت یک ماه به جوخه‌های اعدام سپرده شدند. اکثر نظامیان این گروه هنوز مشمول پاکسازی ارتش پس از سقوط نظام شاهنشاهی نشده و در ارتش مشغول خدمت بودند.

دو ماه بعد، سازمان نقاب طی اطلاعیه‌ای مسئولیت اقدام به "قیام" را پذیرفت. این سازمان اذعان داشت که "راه مصدق راه مردم و بختیار پیشوای راستین آن است": "ما قیام کرده‌ایم تا به این نفرین (رژیم جمهوری اسلامی) پایان دهیم و تصدی امور مملکتمان را به شاگرد وفادار مصدق، شاپور بختیار، واگذاریم." (ایران: در دفاع از حقوق بشر؛ سازمان مقاومت ملی ایران؛ پاریس؛ ١٩٨٠)

نورالدین کیانوری، رهبر حزب توده (از سازمان‌های طرفدار اتحاد جماهیر شوروی)، در مقاله‌ای (۹ اردیبهشت ۱۳۷۸، وبسایت راه توده) یادآوری کرد که کودتای نوژه توسط سازمان نظامی آن حزب، که با مقامات جمهوری اسلامی همکاری می‌کرد، کشف و "خنثی" شد.

دستگیری و بازداشت

اطلاعی در مورد جزئیات دستگیری و بازداشت این متهم در دست نیست.

دادگاه

در مورد دادگاه آقای آسان گشا اطلاعی در دست نیست.

اتهامات

به غیر از اتهام کلی شرکت در طرح کودتایی که هیچگاه عملی نشد، در این مورد اطلاع مشخصی در دست نیست.

در کیفرخواست مورخ ٢٧/۴/١٣۵٩ دادستان (چاپ شده در روزنامه‌های جمهوری اسلامی و انقلاب اسلامی مورخ ٢٨ تیر ١٣۵٩) درباره برخی دیگر از شرکت‌کنندگان در طرح همین کودتا آمده است: "این وابستگان رژیم پلید نظام پوسیده و ارتجاعی شاهی و امپریالیسم خونخوار و جهانخوار آمریکا و دست‌نشاندگان آن می‌خواستند برای ملت ایران سوسیال دموکراسی آمریکایی را به ارمغان بیاورند و بعد از دو سال اختناق مطلق و حکومت نظامی، سلطنت را به رفراندوم بگذارند."

در این کیفرخواست تاکید شده که "اين توطئه يک واقعه مجرد نيست که از آن بتوان در سطور يک کيفرخواست سخن گفت و اين توطئه‌گران را نمي‌توان متهمين عادی تلقي کرد، اينان مجرمينی هستند که حقيقت و شرافت و عزت بازيافته يک امت از بند رسته را به مسخره گرفته‌اند. با توجه به مراتب فوق و با امعان نظر به آيات کريمه قرآن در مورد مجازات "ياغی" بر حکومت اسلامی صدور حکم شرعی مورد استدعاست."

مدارک و شواهد

در گزارش این اعدام نشانی از مدارک ارائه شده علیه متهم نیست.

دفاعیات

از دفاعیات متهم اطلاعی در دست نیست.

حکم

دادگاه انقلاب ارتش آقای آسان گشا را به اعدام محکوم کرد. حکم صادره سحرگاه در محوطه زندان اوین اجرا شد.

تصحیح و یا تکمیل کنید