بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
امید، یادبودی در دفاع از حقوق بشر در ایران
یک سرگذشت

علی‌رضا (فرامرز) حسن‌پور‌ شفیع‌زاده

درباره

ملیت: ايران
مذهب: احتمال قوی اسلام
وضعیت تأهل: نامعلوم

مورد

تاریخ کشته‌شدن: ۱۷ تیر ۱۳۶۶
محل: کراچی، پاکستان
نحوه کشته‌شدن: اعدام فراقضایی با سلاح گرم

ملاحظات

اطلاعات در خصوص کشته شدن آقای علی‌رضا (فرامرز) حسن‌پور شفیع‌زاده در وبسایت رسمی سازمان مجاهدین خلق (بدون تاریخ، ۱۲ تیر ۱۳۹۷) و آسو (۱۲ بهمن ۱۳۹۷) منتشر شده است. اطلاعات تکمیلی در مورد این ترور از طریق وبسایت خبرگزاری رها (۳ فروردین ۱۴۰۰)، مرکز بین‌المللی مطالعات صلح (۱۵ آذر ۱۳۹۷)، مرکز اسناد انقلاب اسلامی (۱۷ تیر ۱۳۸۶)، آژانس خبری یوناتد پرس اینترنشنال (۱۸ تیر ۱۳۶۶) و روزنامه واشینگتون پست (۱ مرداد ۱۳۶۶) بدست آمده است.

آقای حسن‌پور شفیع‌زاده، عضو سازمان مجاهدین خلق ایران بود. (وبسایت رسمی سازمان مجاهدین خلق، بدون تاریخ) 

سازمان مجاهدین خلق ایران در سال ۱۳۴۴ پایه گذاری شد که از نظر اید‌ئولوژی، تشکیلاتی مذهبی و معتقد به اصول و مبانی اسلام بود. این سازمان، با تفسیری انقلابی از اسلام به مبارزه مسلحانه علیه رژیم محمد رضا شاه پهلوی (١٢٩٨- ۱۳۵۹ اعتقاد داشت و مارکسیسم را به عنوان روشی علمی برای تحلیل اقتصادی و اجتماعی از جامعۀ ایران می‌پذیرفت و در عین حال، اسلام را سرچشمه الهام فرهنگ و اید‌ئولوژی خود می‌دانست. در دهه ۵۰، زندانی شدن و اعدام بسیاری از کادرها باعث تضعیف سازمان مجاهدین شد. در سال ۱۳۵۴ این سازمان با یک بحران ایدئولوژیک عمیق مواجه شد که در طی آن تعداد زیادی از کادرهای سازمان به نقد و نفی اسلام پرداختند و، پس از حذف فیزیکی چند تن از کادرها و تصفیه اعضای مسلمان، مارکسیسم را به عنوان ایدئولوژی خود برگزیدند. این اقدام در سال ۱۳۵۶ منجر به انشعاب و ایجاد بخش مارکسیست لنینیست سازمان مجاهدین خلق شد. در بهمن ماه سال ١٣٥٧، رهبران زندانی سازمان مجاهدین که هنوز معتقد به اید‌ئولوژی اسلامی بودند، همراه با دیگر زندانیان سیاسی، آزاد شدند و به بازسازی سازمان و عضوگیری پرداختند. پس از استقرار جمهوری اسلامی، مجاهدین که رهبری آیت الله خمینی را پذیرفته، و به دفاع از انقلاب اسلامی برخاسته بودند، حضور در ارگانهای حکومتی و شرکت فعال در حیات سیاسی جامعه را در دستور کار خود قرار دادند. در دو سال اول انقلاب، آن‌ها هواداران بسیاری، به ویژه در مدارس و دانشگاه‌ها، یافتند ولی تلاششان برای کسب قدرت سیاسی، چه از طریق انتصاب توسط مقامات و چه از طریق انتخاب توسط مردم با مخالفت شدید رهبران جمهوری اسلامی روبه رو شد.*

تهدید و مرگ آقای حسن‌پور شفیع‌زاده

آقای علی‌رضا (فرامرز) حسن‌پور شفیع‌زاده در جریان حمله مسلحانه اعضا و طرفداران حزب تحریک جعفریه پاکستان به پایگاه‌های سازمان مجاهدین خلق در صبح روز چهارشنبه ۱۷ تیر ۱۳۶۶ در شهر کراچی پاکستان کشته شد. (مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۷ تیر ۱۳۹۶؛ وبسایت سازمان مجاهدین خلق، ۱۲ تیر ۱۳۹۷؛ آسو، ۱۲ بهمن ۱۳۹۷)

به گزارش روزنامه واشنگتن پست، روز ۱۵ تیر ۱۳۶۶، حدود ۱۰۰ هزار نفر از طرفداران حزب تحریک جعفریه پاکستان در شهر لاهور پاکستان تجمع کردند و صراحتا از خمینی و انقلاب اسلامی ایران حمایت کردند. سخنگویان این حزب هشدار دادند که هیچ گونه مخالفتی با خمینی و حکومت ایران را تحمل نمی‌کنند. ۲ روز بعد از این تجمع ، ۱۳ پایگاه مجاهدین خلق در شهرهای کراچی و کویته به طور همزمان به صورت مسلحانه مورد حمله قرار گرفت که به کشته شدن ۲ نفر و زخمی شدن ۳۰ نفر از اعضای این حزب انجامید. (روزنامه واشینگتون پست، ۱ مرداد ۱۳۶۷)  

تحریک جعفریه پاکستان

یک سازمان سیاسی شیعه پاکستان بود که بعد از انشعاب در حزب تحریک نفاذ فقه جعفریه (نهضت اجرای فقه جعفری) در سال ۱۳۶۳ به رهبری عارف حسین الحسینی تاسیس شد. نهضت اجرای فقه جعفری با الهام گرفتن از انقلاب اسلامی ایران، در فروردین ۱۳۵۸ تاسیس شد. پس از مرگ رهبر نهضت در سال ۱۳۶۳، این نهضت به دو گروه تقسیم شد. یک جناح مذهبی به رهبری سید حمید علی شاه موسوی و یک جناح سیاسی به رهبری عارف حسین الحسینی. جناح سیاسی که از حمایت آیت الله خمینی برخوردار بود، حزب تحریک جعفریه پاکستان را تاسیس کرد. عارف حسین الحسینی که در قم تحصیل کرده بود و از شاگردان آیت الله خمینی در نجف بود، در ۱۴ مرداد ۱۳۶۷در مدرسه دارالمعارف الاسلامیه پیشاور، از سوی افراد ناشناس، هدف گلوله قرار گرفت و کشته شد. پس از آنکه پرویز مشرف نخست وزیر پاکستان ، فعالیت این گروه را در سال ۱۳۸۰ ممنوع اعلام کرد، این حزب به تحریک اسلامی تغییر اسم داد.

واکنش مسئولان ایران

از واکنش حکومت ایران اطلاعی در دست نیست. 

واکنش مسئولان پاکستان

پلیس کراچی، ۴۰ نفر که ملیت ایرانی، عراقی و پاکستانی داشتند را در ارتباط با این حملات دستگیر کرد. پلیس همچنین «پنج تفنگ اتوماتیک ساخت شوروی ، ۳۱ موشک انداز ، پنج اسلحه کمری یوزی ساخت اسرائیل ، وسایل آتش زا و مهمات» را کشف و ضبط کرد. ( آژانس خبری یونایتد پرس اینترنشنال، ۱۸ تیر ۱۳۶۶)

به نقل از پلیس پاکستان، ۱۳ نفر از اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در شهر کویته دستگیر شدند. علیرغم این بازداشت‌ها، دولت پاکستان هیچ اعتراض علنی به حکومت ایران نکرد و شروع به جمع آوری تعداد زیادی از ایرانیان ضد حکومت ایران ساکن در  شهر کراچی کرد. (روزنامه واشینگتون پست، ۱ مرداد ۱۳۶۷)

واکنش سازمان مجاهدین خلق 

مسعود رجوی رهبر سازمان مجاهدین خلق با ارسال نامه به محمد ضیاءالحق رئیس جمهور وقت پاکستان، حکومت ایران را مسئول این حملات دانست و ضمن اعتراض، خواستار دستگیری مهاجمان شد. ( آژانس خبری یونایتد پرس اینترنشنال، ۱۸ تیر ۱۳۶۶)

واکنش خانواده

از واکنش خانواده آقای حسن پورشفیع‌زاده به مرگ او اطلاعی در دست نیست. 

---------------- 

* كنار گذاشتن كامل مجاهدین از نهادهای دولتی و بستن نشریات و دفاترشان از طرفی، و تناقض بین تفسیر مجاهدین و تفسیر حكومت از اسلام از طرف دیگر، اختلافات بین آن دو را تشدید كرد به طوری که رهبران جمهوری اسلامی مجاهدین را «منافق» می‌نامیدند و طرفداران حزب اللهی رژیم، هواداران این سازمان را در هنگام تظاهرات و پخش نشریات آن آماج حمله خویش قرار دادند و حتی باعث کشته شدن تنی چند از آنها شدند. روز ٣٠ خرداد ١٣٦٠ مجاهدین برای اعتراض به برخورد رژیم با آنها و عزل بنی صدر، رئیس جمهور وقت، تظاهراتی را سازمان دادند که هزاران تن به خیابانها آمدند و برخی از آنان به مقابله با تهاجم پاسداران و افراد حزب اللهی پرداختند. تعداد تلفات آن روز روشن نیست اما تعداد زیادی از تظاهرکنندگان دستگیر و در روزها و هفته‌های بعد اعدام شدند. جمهوری اسلامی پس از آن روز سركوب و كشتاری را آغاز کرد كه در تاریخ معاصر ایران بی‌نظیر بوده است و در طی آن هزاران نفر از طرفداران مجاهدین زندانی یا اعدام شدند. سازمان مجاهدین از ٣١ خرداد قیام مسلحانه علیه رژیم را اعلام كرد و پس از آن تعدادی از مسئولان بلندپایه و طرفداران جمهوری اسلامی را ترور کرد.  
در تابستان ۶٠، رهبر سازمان مجاهدین و رئیس جمهور مخلوع (ابوالحسن بنی صدر) از کشور گریختند و در فرانسه مستقر شدند و «شورای ملی مقاومت» را تشکیل دادند. این سازمان پس از اخراج رهبران و تعداد زیادی از هوادارانش از فرانسه، در خرداد سال ١٣۶۶ ارتش رهایی بخش ایران را در عراق پایه گذاری کرد که چندین بار وارد خاک ایران شد. آخرین حمله آن تحت عنوان «عملیات فروغ جاویدان» در مرداد ١٣۶٧ شکست خورد. چند روز پس از شکست این عملیات هزاران نفر از هواداران سازمان که در زندانهای جمهوری اسلامی به سر می‌بردند در کشتار دسته جمعی سال ۶٧ اعدام شدند.  از تابستان ١٣۶٠ به بعد فعالیت های علنی  سازمان مجاهدین خلق ایران در خارج از کشور ادامه یافته است. از دامنۀ فعالیت ها و تعداد اعضا و هواداران کنونی سازمان در داخل کشور اطلاع دقیقی در دست نیست.
به رغم اعلام مبارزۀ مسلحانه از سوی سازمان مجاهدین خلق در فردای ٣٠ خرداد ١٣۶٠، بسیاری از هواداران این سازمان، تعلیمات نظامی ندیده بودند، مسلح نبودند و در عملیات نظامی شرکت نداشته‌اند.

تصحیح و یا تکمیل کنید