بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
امید، یادبودی در دفاع از حقوق بشر در ایران
یک سرگذشت

محمود بهکیش

درباره

سن: ۳۷
ملیت: ايران
مذهب: بدون باور مذهبی
وضعیت تأهل: متاهل

مورد

تاریخ کشته‌شدن: ۶ شهریور ۱۳۶۷
محل: زندان گوهردشت، کرج، استان تهران، ايران
نحوه کشته‌شدن: حلق آویز
اتهامات: پندار و/يا گفتار ضدانقلابی; ارتداد

ملاحظات

آقای محمود بهکیش یکی از قربانیان کشتار جمعی زندانیان سیاسی ۱۳۶۷ است . اکثر زندانیان اعدام شده از اعضا و هواداران سازمان مجاهدین خلق ایران بودند. علاوه بر گروه های مارکسیست لنینیستی مخالف جمهوری اسلامی مثل سازمان فدائیان خلق (اقلیت) و حزب پیکار، فعالان احزابی چون حزب توده و فدائیان خلق (اکثریت) که فعالیتی در مخالفت با جمهوری اسلامی نداشتند نیزازقربانیان این کشتار بودند.

اطلاعات در باره آقای محمود بهکیش بر مبنای مصاحبه با یکی از نزدیکان وی و لیست قربانیان کشتار شست هفت سازمان فداییان خلق اکثریت بدست آمده است. وی از هواداران سازمان چریکهای فدایی خلق( اکثریت)، دارای لیسانس فیزیک از دانشگاه مشهد و مسئول فنی یک کارخانه تولیدی در تهران بود. قبل از انقلاب، در سال ١٣٥١ هنگام مطالعه و بررسی تأثیر اصلاحات ارضی در مناطق جنوبی خراسان دستگیرو دو ماه زندانی شد. پس از دومین دستگیری در اعتصابات دانشگاه مشهد ، به یک سال زندان محکوم گردید. در اردیبهشت سال ١٣٥٥ به سازمان چریکهای فدایی خلق پیوست و مخفی شد. در آبان ماه همان سال برای بار سوم دستگیر و پس از تحمل شکنجه‌های بسیار که آثارش در پاهای او دیده می‌شد، به حبس ابد محکوم گشت. در ٢٦ دی ماه ١٣٥٧ در آستانه انقلاب آزاد گردید. وی متأهل و پدر یک دختر سه ساله بود. خواهر و ٣ برادرش که همه از هواداران سازمان فدائیان(اقلیت) بودند نیز کشته شدند. زهرا (١٣٦٢ ) زیر شکنجه ، محمد (١٣٦٠)ترور ، محسن ( ١٣٦٤) و محمدعلی ( ١٣٦٧) اعدام.

در سال ۱۳٤۹ "سازمان چریکهای فدائی خلق ایران"، متأثر از انقلاب کوبا و جنبش چریکی آمریکای لاتین، با ایدئولوژی مارکسیسم - لنینیسم و با اعتقاد به مبارزه مسلحانه شهری، از ادغام دو گروه چریکی مخالف رژیم شاه به وجود آمد. این سازمان بلافاصله پس ازپیروزی انقلاب اسلامی به نفی مشی چریکی پرداخت و بر سر حمایت یا عدم حمایت از جمهوری اسلامی و شوروی، منشعب شد. سازمان فدائیان خلق (اکثریت) جمهوری اسلامی را انقلابی و ضد امپریالیست دانسته و تا اوایل سال ۱۳٦۲ از آن حمایت می‌کرد، از این تاریخ به بعد اعضای این حزب صرفاً به دلیل اعتقادات سیاسیشان هدف حملات و سرکوب جمهوری اسلامی قرار گرفتند.

دستگیری و بازداشت

آقای محمود بهکیش در شامگاه سوم شهریور ١٣٦٢ در منزل مسکونی پدر و مادرش در کرج توسط سپاه پاسداران مستقر در کمیته مشترک دستگیر شد. بنا به اظهارات مصاحبه شونده ، مأموران در مقابل منزل مستقر شده بودند. با آمدن وی به خانه آنجا را احاطه می‌کنند. او از مأموران می خواهد که حکم بازداشت خود را نشان دهند ولی چنین حکمی وجود نداشته است. هیچ عمل خشونت ‌آمیزی در جریان بازداشت صورت نمی گیرد. مأموران به همراه خود یکی از برادرانش ، محمدعلی بهکیش را که به شدت شکنجه شده و تمام پاهایش خون‌آلود بود، به منزل آورده بودند. محل نگهداری محمود بهکیش تا بهمن ١٣٦٢ کمیته مشترک و سپس زندان اوین بوده است. مصاحبه شونده می افزاید که اطلاعات دقیقی از نحوه بازجویی او ندارد ولی به نظر می رسد که شکنجه جسمی نشده و یا اگر شده شدید نبوده است.

دادگاه

آقای محمود بهکیش در دادگاه محاکمه و محکوم به ١٠ سال زندان شده بود. درباره جلسه یا جلسات دادگاه و محل تشکیل آن اطلاعی در دست نیست. همچنین در مورد شرایط و چگونگی دادگاه هائی که این متهم و هزاران زندانی سیاسی دیگر را درطول چند ماه محکوم به مرگ کرد اطلاع دقیقی در دست نیست.

خانواده‌های قربانیان کشتار سال ۱۳۶۷ به محاکمات غیرعادلانه و غیر قانونی که به اعدام هزارها زندانی در ظرف چند ماه منجر شد، به شدت اعتراض کرده اند. در نامه‌ای که در سال ۱۳۶۷ به وزیر دادگستری وقت، حسن حبیبی نوشتند، سیاست رسمی پنهان کاری در رابطه با این اعدام ها را به پرسش کشیده‌‌و آن را دال بر غیر قانونی بودن اعدام ها شمرده‌اند. آن ها یاد آور شده اند که اکثریت قریب به اتفاق قربانیان زندانیانی بودند که قبلاً در محاکم شرع به حبس محکوم شده بودند و در حال گذراندن دوران محکومیت خود و یا به پایان رساندن آن بودند. این زندانیان دوباره دادگاهی شده و به سرعت به مرگ محکوم شدند.

اتهامات

اتهام آقای محمود بهکیش در اولین محاکمه"عضویت در سازمان رزمندگان راه آزادی طبقه کارگر و سپس سازمان فدائیان خاق( اکثریت) بوده است.

مقامات قضایی جمهوری اسلامی علناً اتهامی به قربانیان اعدام‌های جمعی سال ۶۷ وارد نکرده‌اند. بستگان قربانیان در نامه خود به وزیر دادگستری و در نامه دیگری که در سال هزار و سیصد و هشتاد و یک به گزارشگر مخصوص سازمان ملل متحد، که به ایران سفر کرده بود، نوشته‌اند، به اتهاماتی نظیر "ضد انقلاب، ضد دین، و ضد اسلام" و یا انتساب قربانیان "... به عملیات نظامی ...در مرزهای کشور"، که گویا اساس محکومیت عزیزان‌شان بوده اشاره نموده‌اند.

حکمی ازآیت الله روح الله خمینی که در خاطرات حسینعلی منتظری، قائم مقام رهبری در آن زمان، به چاپ رسیده است اظهارات خانواده‌های قربانیان را در رابطه با اتهامات وارده تأئید می‌کند. در این حکم آیت الله خمینی از اعضای سازمان مجاهدین خلق به عنوان "منافقانی" یاد نموده که به اسلام اعتقاد ندارند و نوشته است: "کسانی که در زندان‌های سراسر کشور بر سر موضع نفاق خود پافشاری کرده و می کنند محارب و محکوم به اعدام می باشند."

مدارک و شواهد

در گزارش این اعدام نشانی از مدارک ارائه شده علیه متهم نیست.

دفاعیات

از دفاعیات متهم اطلاعی در دست نیست. خویشان قربانیان درنامه خود یادآورمی شوند که به عزیزان‌شان در دادگاه فرصت دفاع داده نشده. در همین نامه، در پاسخ این اتهام که زندانیان با اعضاء مسلح سازمان مجاهدین خلق در حمله به نیروهای مسلح جمهوری اسلامی همکاری داشته اند چنین آمده که این ادعا‌ها : "با توجه به اوضاعی که در زندان ها حاکم بوده، به طور کلی باطل است، چرا که فرزندان ما در سخت ترین شرایط بسر می بردند، ملاقاتهای پانزده روز یک بار آن هم به مدت ده دقیقه از پشت شیشه و به وسیله تلفن و محرومیت اینان از داشتن هرگونه وسیله ارتباط با خارج زندان، که ما آن را در هفت سال اخیر تجربه کرده‌ایم، حقانیت ادعای ما را به اثبات می رساند".

احتمال می رود که زندانیان وابسته به سازمان هایی غیر از مجاهدین خلق ایران ، به اتهام " ضد مذهبی" بودن، تأکید بر عقایدشان و توبه نکردن، محکوم شده باشند.

حکم

از جزئیات این حکم اعدام اطلاعی در دست نیست. آقای محمود بهکیش در ششم شهریور ١٣٦٧ در قتل عام زندانیان سیاسی ، در زندان گوهردشت به دار آویخته شد. محل دفن او هرگز به اطلاع خانواده اش نرسید.

تصحیح و یا تکمیل کنید