بنیاد عبدالرحمن برومند

برای حقوق بشر در ایران

https://www.iranrights.org
ترویج مدارا و عدالت به کمک دانش و تفاهم
سازمان دیدبان حقوق بشر

ممانعت از تحصیل فعالان دانشجویی ایران

دیده بان حقوق بشر
دیده بان حقوق بشر
۱۴ شهریور ۱۳۹۷
مقاله از مجله

ممانعت از تحصیل دانشجویان در دوره‌های تحصیلات تکمیلی با وجود قبولی در کنکور سراسری

این وقت سال در ایران متقاضیان تحصیلات تکمیلی خبردار میشوند که آیا بر اساس رتبه کنکور سراسریشان در رشتههای تحصیلی مد نظرشان پذیرفته شدهاند یا خیر. اما در دهه گذشته مقامات به شکل بی سر و صدا فعالان دانشجویی را از ادامه تحصیلاتشان بازداشتهاند و در برگه پذیرش آنها یک «ستاره» گذاشتهاند که نشان میدهد که انتخاب رشته آنها «نقص پرونده» دارد.

دیروز، ضیا نبوی، دانشجویی که به خاطر دفاع از دانشجویان «ستارهدار» نه سال را در زندان گذراند در توییتر نوشت که فرم اعلام نتیجه او در سایت سنجش، وبسایت وزارت علوم برچسب «نقص پرونده» خورده است. این امر با وجود این رخ داده است که نبوی در کنکور رشته علوم اجتماعی در تابستان امسال در میان هزاران دانشجو رتبه ۹ را کسب کرده بود.

وقتی رئیس جمهور حسن روحانی در سال ۲۰۱۳ نامزد انتخابات شد به شدت دولت رئیس جمهور سابق محمود احمدینژاد را به خاطر ممانعت از تحصیل دانشجویان به خاطر فعالیت مسالمتآمیز آنها مورد انتقاد قرار داد. یکی از معدود پیشرفتهای حقوق بشری در دوره اول روحانی وقتی بود که دولت او به بعضی از دانشجویان «ستارهدار» اجازه داد تا به تحصیلاتشان ادامه دهند. جعفر توفیقی، سرپرست وزارت علوم، در سال ۲۰۱۳ در جریان بررسی شکایتهای دانشجویان ستارهدار گفت که از ۴۰۰ تا ۵۰۰ شکایت دریافتشده از دانشجویان «ستارهدار»، ۴۰ نفر میتوانند به دانشگاه بازگردند.

اما در طول سه سال گذشته چندین دانشجو گفتهاند که مقامات از ثبت نام آنها در دورههای تحصیلات تکمیلی جلوگیری میکنند یا آنها را وادار به امضای تعهدهایی میکنند که اعلام میکنند آنها دیگر فعالیتی نخواهند کرد. به نظر میرسد وزارت علوم و وزارت اطلاعات دوباره در حال جریمه کردن فعالان دانشجویی از طریق ممنوعیت آنها از تحصیلات تکمیلی هستند. علاوه بر این، از ماه ژانویه، مقامات وزارت اطلاعات حداقل ۱۵۰ فعال دانشجویی را دستگیر کردهاند و دادگاهها ۱۷ نفر آنها را به زندان محکوم کردهاند.

سال گذشته، وقتی مهدیه گلرو و مجید دری، دو فعال دانشجویی سرشناس، در برابر وزارت علوم اعتصاب کردند تا به ممنوعالتحصیلی خود اعتراض کنند، فاطمه سعیدی، نماینده مجلس از تهران، گامی جلو گذاشت و به گلرو کمک کرد تا به دانشگاه بازگردد. امسال سعیدی از افراد ممنوعالتحصیل خواسته است تا اطلاعات خودشان را به او ارائه کنند تا او ماجرا را پیگیری کند.

امیدوارم دیگر نمایندگان مجلس هم امسال گامی به پیش بگذارند و کسب اطمینان کنند که فعالان دانشجویی مثل ضیا نبوی متحمل آسیب بیشتری نشوند. دولت روحانی زمانی ثبت نام مجدد دانشجویان در دانشگاه را به عنوان موفقیتی نادر جشن گرفت. بازگشت به همین اقدامات محدودیتساز برای این دولت شرمآور است.